Commedia in dialetto mantovano
in tre atti di
Franco Zaffanella
Val di Ledro - Gabbiana - Goito
2002 / 2003
Personaggi:
Virginia La moglie
Giovanni Il figlio
Rosa La sorella
Giulia Amica di famiglia
Dino Marito di Giulia
Renata Fidanzata di Giovanni
Valerio Vigile urbano
Siamo nel 1977 in una casa di campagna.
Gepe - Virginia
(Gepe sta limando un tappo di sughero per ricavarne un tappo per pescare, mentre la
moglie sta tagliandosi le unghie con un grosso forbicione)
GEPE – Lasa pör chi diga che la nostra l’è na ca dal chècu dü, varda, bèla sparà 50 franch!
(Mostrando il tappo realizzato)
VIRGINIA – Sperom che forsa da sparà a pudoma anca nuatar toš al telefunu.
GEPE – Al telefono! Cun quel ch’al costa! Ohhhh!!
VIRGINIA – Ah ma al so, te at sé an pioch da quei cun la patente, sarom l’unica famiglia in pruvincia ad Mantua cha gh’ha gnamò al telefunu.
GEPE – E sarom anca l’unica famiglia cha sta ben, senti che pace, che silensiu. (Si sentono le mucche)
VIRGINIA – Ecu che cumpagnia ca gh’oma, li vachi. Se almen a gh’esum la televisiun a sl’a pasaresum via an po, las fares cumpagnia.
GEPE – At lu ša det mela volti, a s’an parla gnanca, l’è ša tant ch’agh sia la radio.
VIRGINIA – Ciamla radio ch’alé, l’è dal 55 e par šunta l’è anca röta.
GEPE – Ades apena a gh’u n’atim da temp la purtarò a fa giustà.
SCENA 2
Gepe – Virginia - Giovanni
(Entra in casa il figlio Giovanni con una racchetta da tennis che tiene dietro la schiena)
GIOVANNI – Ciao. (Entrambi lo salutano)
GEPE – Cušel ch’al bagai le ch’at gh’è d’adre ad dla schena.
GIOVANNI – Cöša?
GEPE – Cal mester ch’at tegni nascost le d’adre.
GIOVANNI – Ahhh . . . chestu. (Mostrandola). A l’è . . . na racheta da tennis.
VIRGINIA – Cušèla?
GIOVANNI – Na rachetta par šugà a tennis insoma.
GEPE – Šugà a tennis? Te at pensi a šugà a tennis! Ma brau, ecu cuma as fa a bütà via i besi. I besi si met via, mia si strösia a ch’la manera le.
GIOVANNI – Vè pupà par me iè mia strüsià, e pu lè ura ch’at lasa le da di sempar li stesi robi, bisogna mia spendar, bisogna sparà, nuatar foma sul na vita da pioch, sensa gnint, la gh’ha rašun la mè muruša quand la dis cha gh’om na ca dal chècu dü! (Ed entra nell’altra stanza)
VIRGINIA – Lè propria vera.
GEPE – Th’ag di a la tu muruša che i cunt la ia faga in ca sua, che che i faghi me.
VIRGINIA – Parchè a ghala mia rašun, varda che a gh’oma na ca sensa gnanca na cumudità, al telefuno, la lavatrice, la televisiun, al fer da stirà! Gnanca quel! Am toca druvà amò al fer cun li braši
GEPE – Varda che li cumudità li fa mal, e cuma li costa, ohh cuma li costa. E sa vulom vardà ben, iè töti robi cha pudom fa sensa, e nuatar andom avanti listes, d’altronde li man i sià fati par druvali.
VIRGINIA – Se però as drova sempar li mii dli man, li tui li sta a riposo.
GEPE – Ma qual!? Li mii li sta a riposo? Ma cusa dit, a vedat mia che in dla stala a faghi ancora töt a man, sensa munšitrice.
VIRGINIA – Ehh se, at gh’è sempar rašun.
SCENA 3
Virginia – Gepe - Rosa
(Entra Rosa dalla porta d’ingresso)
ROSA – Vè Gepe, va che in dal cèsu gh’è pö carta.
VIRGINIA – Ahhh, a pruposit èl mia anca ura cha druvoma la carta igienica.
ROSA – Ohhh, at garè mia al cül dör, ma s’ét cusa costa la carta igienica?
VIRGINIA – At sé propria surela ad tu fradel, du piöch identich.
GEPE – La Gašeta ad Mantua la va ben e basta, atar che carta igienica.
VIRGINIA – Valà, che se ades a soma in dal 77, nuatar chisà induva soma, par šunta ancor cun al cèsu föra.
GEPE – Ma ancora cha gl’oma, na volta n’as in sal fos e via, tö ècu agh n’èt a sé? (Allungandogli un giornale)
ROSA – Ma daman amò caru.
GEPE – Tò, ma lasagan anca par chi’atar.
VIRGINIA – Valà che na qual cumudità las fares mia mal.
ROSA – Ma se ades tuloma anca la cameriera, ahh? Urmai ch’li paroli che su fin stüfada da sentli. (Ed esce).
VIRGINIA – Li sarà li soliti paroli, ma varda che vita cha th’am fè fa Gepe?
GEPE – Ma che vita vuresat fa? Quela da Grace Kelly? Sul che me su mia al principe Ranieri.
SCENA 4
Gepe – Virginia – Giulia - Dino
GEPE – (Bussano alla porta e Gepe va ad aprire). Chi gh’è?
VIRGINIA – Speri chi sia mia la Giulia cun al su om, sinò su mia . . .
GEPE – Ohhh ciau Giulia . . . Dino . . . dentar. (Tutti si salutano)
GIULIA – Al som cha si sempar in ca e alura som gni fav cumpagnia.
VIRGINIA – Ma grasie, sevum che cha spetavum atar.
GIULIA – A gh’om la machina dal mecanic sinò saresum andà a fa an gir in sal Garda.
GEPE – Induva ?
GIULIA – In sal Garda, né Dino?
DINO – Se . . . in sal Garda . . .
GIULIA – Quand a gh’andoma am vegn sempar in dla ment al nostar vias da nosi.
GEPE – Ahh, si andà in sal Garda in vias da nosi?
GIULIA – Se, e vuatar invece induva si andà?
VIRGINIA – Nuatar om fat an gir, varda . . . som andà in sal Po. A Scursaröl, ma che bèl vias da nosi.
GIULIA . Chisà . . . a Scursaröl
GEPE – Se, som anca andà in barca, prema soma andà dadla e dopu som turna indré.
GIULIA – Pensa che nuatar som sta via na smana.
VIRGINIA – Ohhh ma nuatar som sta via da pö.
GEPE – Ma sa som gni ca a la sera. (Virginia fa un gesto di stizza verso Gepe)
GIULIA – Ma che pecà, sul na giurnada, nuatar inveci na smana intrega, ma pran bela, né Dino?
DINO – Che smana, ma pran bèla, ma Diu che bèla am pareva fin da esar in vias da nosi.
GIULIA – Ma Dino! A sevum in vias da nosi!
DINO – Ahhh . . . ohhh ma cuma at sé cambiada.
GIULIA – Ma scultem, i vést iersera Mike Buongiorno a la televisiun?
GEPE – Chi?
GIULIA – Ma Mike Buongiorno al presentadur.
DINO – Quel cha fa li dumandi.
GEPE – E vuatar rispundevu?
GIULIA – Ma no nuatar a gh’era li persuni la cha rispundeva.
VIRGINIA – Ma me u vest gnint.
GEPE – Magari cun an po d’immaginasiun a pudem vedal a la radio, pensa che nuatar ascultom sempar la Hit Parade, chi la ciama anca: la vetrina dei dischi più venduti. Me muier töti li volti la va a versar li spurteli ad la vedrina sperando cha vegna föra i cantanti.
VIRGINIA – Ma lasa le, ch’l’è mia vera.
GIULIA – Ah ma parchè vuatar a ghi gnamö la televisiun?
VIRGINIA – (Voltandosi) Cume sa th’al savesi mia bröta canchera.
GEPE – Ma valà che nuatar a stom ben anca sensa televisiun, ascultom la radio. (Indicandola).
GIULIA – Certo ch’la gh’ha i su ani, cha lé lè na radio cha gh’ha amö li valvuli.
GEPE – Ma basta ch’la funsiuna,h l’era la radio di me vech. Me la porti anca in dla stala e la ach peci ad li cantadi cha su mia, e varda cha canti at se ben che a la fin li vachi l’im pecia li man! (Tutti ridono).
SCENA 5
Gepe – Virginia - Dino e Giulia
(Entra in questo momento Rosa con in mano la scaldina da letto, Dino e Giulia la salutano)
GIULIA – Ciau Rosa.
ROSA – Ciau.
GIULIA – Ma salöta la Rosa Dino. (Scuotendo Dino)
DINO – Ahh . . . se,ciau Rosa . . .
ROSA – Ciau, buonasera cari, ansi buonanotte.
GIULIA – A stura at vé a lèt Rosa?
VIRGINIA – Ohh, le la va sempar a lèt prest.
GIULIA – Alura at vè a lèt cun li galini.
ROSA – Certu cha vag a lèt cun li galini, i dis che li galini iè stopidi, parchè li gh’ha al servel piculin, te prova a vardà, quant a taca a fa scur li va dentar in dal puler, quant taca fa ciar li vegn föra.
DINO – Se ma nuatar quand a taca fa scur . . . le l’impesa la lüs.
ROSA – La lüs? La lüs la costa caru al me Dino, e alura as va let prest.
GIULIA – Ma cumprè la televisiun, at seta la sera la fa an po cumpagnia.
ROSA – La televisun? Ma se, varda che se nuatar vedom quel chi fa dentar in da ch’la scatula la, lor i ved quel che nuatar a foma in ca.
GIULIA – Ma cusa dit Rosa, ma l’è impusibul.
GEPE – No la gh’ha rašun me surela, e po gh’è anca da pagà l’abunament, ma scultum si vurà cha vardoma la televisiun as paga lor. Se casu la turöm quand a faroma al venticinquesimo ah Virginia.
VIRGINIA – Al venticinquesimo l’om fat du ani fa.
GEPE – Ah se? Ma pensa ma an su gnanca acort.
VIRGINIA – Ah ma al so.
GIULIA – Ma come? I gnanca festegià? Set mia andà föra a sena cun tu muier Gepe.
VIRGINIA – Eh se.
GEPE – A sena?
DINO – Al ristorante . . .
GEPE – Ma te ta schersi, va che nuatar a senom sensa bisogna d’andà al ristorante.
GIULIA – Nuatar inveci par al venticinquesimo soma andà a sena ai du Bersaglier a Guit
VIRGINIA – Ma èl mia al bersaglier!
DINO – Ades se parchè uno quant al la vesta l’è scapà via.
GIULIA – Ma cusa dit! L’è car vè ma as magna an gran ben, ne Dino.
DINO – Che sena . . . na roba . . .
GEPE – E cuša i spes?
DINO – Sa ma sbagli mia, am par 25 mela franch a testa.
GEPE – Vintisinc carti da mela! Ma me cun chi besi le a magni an mes.
GIULIA – Ma at duvevi vedar che servisiu, pensa che cuma a gh’evum al bicer vöt, tach
chi l’impieneva, cascava na briša d pan, tach chi la catava sö, né Dino?
DINO – Se . . .tach
ROSA – Vè alura iv frigava anca la boca cun al tuvaiol?
GEPE – Se e pü se Dino al gh’eva bisogn d’andà in bagn, i l’acumpagnava, e tach šo la purtera!
GIULIA – Ma valà.
ROSA – Ben me a vaghi a lèt parchè dli stüpidadi nu bèla sentì abastansa. (Tutti la salutano)
GIULIA – Va ben che androm anca nuatar, ah Dino?
DINO – Se, andom . . .
VIRGINIA – E induva andev ades cha si sensa machina?
GIULIA – Androm in teatar, i da an bel cine stasera, ah Dino?
DINO – Se andom al cine . . . am pias me al cine . . .
GIULIA – Ma gni anca vuatar, cha andè mai in sun sit.
GEPE – No, l’è listes, me agh nu mia voia.
VIRGINIA – S’andoma mia al cine però na qual volta a pudoma andà cun lor a fa na girada
in sal Garda.
GIULIA – Ma brava, magari andom a magnà an gelato.
GEPE – An gelato? Piculin però, na balina apena.
GIULIA – Ohh, cuma at sé.
GEPE – Cuma su, e po a gh’è ad bisogn d’andà in sal Garda par magnà an gelato? A la dumenica pasa mia sempar al gelater?
VIRGINIA – Al gelater? Ma sa sarà des an ch’al pasa pö.
GEPE – Des an? Ma pensa am par ier ch’al gneva cun al su tarabachin, vestì ad bianc.
GIULIA – Ehh, al temp al pasa, e i temp i cambia caru Gepe.
VIRGINIA – L’unic cha cambia mia l’è al me om.
GIULIA – Virginia ma th’a gh’l’è sempar cun al tu om.
VIRGINIA – Te pensa par al tu om, che me pensi par al mio.
GIULIA – Ohh th’at sarè mia rabida, u sèt gelusa parchè nuatar andom al cine?
VIRGINIA – Ma me no figurat, (Girandosi) ch’at gh’esi mia da blisgà in si scalin dal teatar
e rumpat na cavcela.
GIULIA – (Alzandosi) Andom Dino?
DINO – Se andoma . . . (Alzandosi)
GIULIA – Alura av salutom.
GEPE – A vu gnanca ufert da bevar.
GIULIA – Lasa perdar Gepe i miracui al ià fat sul al Signur.
GEPE – Ma cusa centra al Signur. . . ?
GIULIA – Ciau valà.
VIRGINIA – Ciau, ciau.
GEPE – Ciau.
GIULIA – E salöta Dino.!
DINO – Ciau, ciau . . . (I due escono e Virginia va alla finestra guardando che si allontanano)
VIRGINIA – Ch’agh gnes an fölmin in sla lingua!
GEPE – Ma parchè puvreta.
VIRGINIA – Ma vedat mia ch’la ven che sul par töš in gir.
GEPE – Ma no, cusa vöt ch’la’s töga in gir.
VIRGINIA – Ecome, le la gh’ha da fa vedar ch’la gh’ha chestu, ch’la gh’ha ch’latar, chi va che, chi va la, e l’at fa capì cha gh’om na ca vècia.
SCENA 6
Gepe - Virginia - Giovanni
GIOVANNI – (Entrando dalla porta interna) L’al dis sempar la me murusa cha gh’om na ca dal chècu dü, ciao a vaghi. (Ed esce con i genitori che lo guardano senza dire nulla)
GEPE – Quela ch’al dis ch’l’è la su murusa, quand la gnarà in ca nostra la rangi me! Che po me al su gnamò chi la sia, te al sèt?
VIRGINIA – Ma me no, però ma det la Maria dal lustrun, ch’la la vest insiem a la fiöla dal dutur.
GEPE – La fiöla dal dutur . . . ahhh ma alura a cambia töt, sl’è la fiöla dal dutur la pöl di quel ch’la gnà voia, parchè la gh’ha rašun la nostra lè propria na ca dal chècu dü.
VIRGINIA – Ma sl’è na vita cha th’al dighi, e te th’am di sempar sö, at fè a la svelta a cambià penser.
GEPE – Ma t’immaginat mia se nostar fiol a spuša la fiöla dal dutur! Ma pagom po li visiti, li medsini, l’uspedal . . .
VIRGINIA – Al ricovero.
GEPE – Al ricovero, ma qual ricovero! Ma lasa le!
VIRGINIA – E te pensat che la fiöla dal dutur la spuša al fiöl dan biulc?
GEPE – Parchè che diferensa gh’è? Lu al cura li persuni, e me a curi li vachi.
VIRGINIA – Ma vöt metar li vachi cun li persuni, pu te èt fat l’università par fa al biulc?
GEPE – Ma quala università, va cha gh’è mia diferensa, pu li me vachi li gh’ha n’inteligensa unica, pensa che quand li gh’ha da mulà quel, li ma dmanda sempar scusa, li fa mmmmscmmusammm, scummmmmsammm, scummmmsammmmmm . . .
SCENA 7
Gepe - Virginia e Rosa
ROSA – (Entra Rosa spaventata) Ma Diu chi’el ca sta mal!?
VIRGINIA – A gh’è nisun cha sta mal Rosa.
ROSA – Meno male, u ciapà an spavent cun chi vèrs cu sentì.
VIRGINIA – Ma lè che tu fradel al parla cun li vachi, e me cha staghi che a scultal.
ROSA – Ma l’è vera, anca me parli cun li vachi.
VIRGINIA – Ecu.
ROSA – Ma sé’t che quand ‘m capita d’andà in dla stala a gh’è na vaca, la prema cha gh’è in sla destra Gepe, cum’èl ch’las ciama?
GEPE – La Itala.
ROSA – Se, la Itala! Quela! Ben cuma l’am ved l’am fa an suriso . . . ma che vaca gentile.
VIRGINIA – Me su sul na roba, cha pos supurtà töt, ma che ades a parlega anca cun li vachi, quel no! (Esce)
FINE PRIMO ATTO
* * *
SECONDO ATTO
SCENA 1
Virginia a seguire Gepe e Rosa
GEPE – (Virginia è seduta con i piedi in ammollo in una mastella. Si è addormentata,
quando improvvisamente entra Gepe tutto spaventato e nervoso) Virginia! Virginia!
VIRGINIA – Ohh cusa gh’è?! (Alzandosi e uscendo con i piedi fuori)
GEPE – A cati po i besi!
VIRGINIA – Come at cati po i besi!? Ei mia at sura dentar in dal cumudin in bas sota l’urinal.
GEPE – Ma no! Gh’hu cambià post parchè l’urinal l’era sbüs!
VIRGINIA – Ma induva ièt mes alura?
GEPE – Talsè al rival ad piopi cha gh’oma d’adre ad ca.
VIRGINIA – Ma cosa centra.
GEPE – Centra perché iù nascost dentar in na soca.
VIRGINIA – Dentar in na soca?!
GEPE – Se, e ades i cati po!!
VIRGINIA – Ti cati po! Ma te andà a nascondi dentar in na soca!
GEPE – Ma pensavi fos an post sicur, sul che ades am ricordi po la soca induva iu nascost!
VIRGINIA – Ma che robi! Ve via ch’andoma a vedar valà. Ma varda cusa am toca ad sentar! Ma cuma èt fat a pensà na roba acse? Ma sa pasa an qualdun cha va a funs a podal mia catai!
GEPE – Ma iù nascost ben.
VIRGINIA – Talment ben cha ti cati po gnanca te. (I due escono ed entra Rosa agitatissima poco dopo gridando e tenendo in mano un barattolo di vetro con dentro dei soldi)
ROSA – Gepe!!! Gepe!!! Som siur!!! Som Siur Gepe!!! Ma che furtuna!!!
Ma varda quanti bèsi cu catà!!! Gepe!!! Gepe!!! (Poi guardandosi intorno e ripensandoci, smette di chiamare Gepe pensando bene di tenere i soldi tutti per sé, sedendosi per contarli guardandosi intorno ogni tanto per vedere che non arrivi qualcuno).
ROSA – Forsi l’è mei che chi bèsi che mi tegna in bisaca me, vardom quanti iè . . . (Estraendoli dal barattolo di vetro)
ROSA – Cent, dusent . . . (Conta fino a due milioni e mezzo) Du miliun e meš!!!
Ma du miliun e mes!!! Mama cara varda Senofonte caro quanti bèsi! A gh’iom mai vi nuatar tanti besi acsé, Senofonte a pudevum to i curgnöi, i pavum ch’it piaševa at se tant. . . Senofonte caro s’at fösi amö che cun me quanti bèli robi cha faresum. (Mentre Rosa con tra le mani i soldi si esalta per la furtuna avuta, piano piano entrano in casa Gepe e Virginia che hanno capito chi ha i loro soldi)
GEPE – Ma ch’ile iè i mè bèsi!
ROSA – Quai besi?! (Alzandosi di scatto e cercando di nascondere i soldi dietro la schiena)
GEPE – Chilé ch’at gh’è in man!
VIRGINIA – Om vest ch’at gh’è i nostar bèsi.
ROSA – No chesti iè mio! Iu pena catà!
GEPE – Se ma iè nostar, te at iè catà in dla soca le da drè!
ROSA – Ben iù catà me, e ades iè mio!
GEPE – Ma da che chi bèsi le valà! (Rosa scappa e Gepe e Virginia le corrono dietro intorno alla tavola)
ROSA – No ti dh’ag mia!
VIRGINIA – Da che i nostar bèsi!
ROSA – Tu det da no!
GEPE – Fermat! Varda ch’at mandi al ricovero vè!
ROSA – (Fermandosi). Alura fom meš prün!
VIRGINIA – No ta si dè töti!
ROSA – Noo! (Riprendendo a correre per la stanza)
GEPE – Ve che insoma!
ROSA – No! (Bussano alla porta, ma loro indaffarati nel rincorrersi non sentono)
VIRGINIA – Ladra!
ROSA – Ma iu catà, iu mia rubà!
GEPE – Va cha ciami i carabinier!
ROSA - Ma ciama anca i vigil!
VIRGINIA – Giösta, Gepe ciama anca al vigil!
ROSA – Cherasa! Vi dag mia gnanca sa vegna al vigil!
SCENA 2
Rosa – Virginia – Gepe - Vigile
(Entra il vigile)
VIGILE – Permesso? (Tutti si fermano girandosi a guardare chi è entrato)
TUTTI – An vigil!?( Tutti si avvicinano al vigile per spiegare le proprie ragioni, facendo una gran confusione, quindi il vigile interviene)
VIGILE – Fermi in nome della legge!
GEPE – Mè surèla siur vigile la völ mia dam i me bèsi!
ROSA – Ma chi bèsi che iu catà me, quindi iè mio!
VIRGINIA – No al varda ch’l’è na ladra!
GEPE – Dami chi bèsi le!
ROSA – Cherasa!
VIGILE – Pian, pian fè silensiu n’atim. Alura am par da vi capì che le la catà di bèsi e vuatar a dišì chi’è vostar.
GEPE – Se iè nostar.
ROSA – Ma iu catà me e ades iè mio.
VIGILE – Ma le induva ala catà sta bèsi.
ROSA – Le föra dentar in na soca.
VIGILE – In na soca?
GEPE – Dentar in dla soca a gh’ievi nascost me, e le, chl’è anca me surèla lam ia purtà via.
VIGILE – Alura bisogna che i bèsi le a gh’ia daga indre, però al varda cha gh’ha speta na percentuale dal des par sent.
ROSA - Et vest.
GEPE – Cušèl?
VIRGINIA – Ma parchè?
VIGILE – Acseta a dis la lege.
ROSA – Acseta dis la lege caru.
VIGILE - Quant bèsi ei?
GEPE – Du miliun e mes.
VIGILE – Du miliun e mes, alura bisogna ch’agh daga 250 mela franch.
GEPE – Dušensinquantamelafranc!?
VIRGINIA – Ma iè bèsi com mia pers, ma iera sul nascost.
VIGILE – In ogni casu la lege la dis acse.
ROSA – La lege la dis acse.
GEPE – Va ben alura ad mandi al ricovero.
ROSA – Ma la lege la dis mia acsé. . .
GEPE – Al dighi me però!
ROSA – Th’an prufeti ah, parchè su vècia e su mia induva andà, tö i tu bèsi. (Gli passa i soldi)
GEPE – Ohhh, vurà di ch’at darò quèl, ahh Virginia?
VIRGINIA – Ma se?
ROSA – Ehh se quèl.
GEPE – At darò 250 franch.
VIRGINIA – Acse tant!
ROSA – Senti vè dopu a sares me la piöcia, mia le, bel sfors, 250 franch.
VIGILE – Comunque la prosima volta i besi a l’ia meta in banca chl’è mèi.
GEPE – In banca, gnanca par sogno caru Al me vigil.
VIRGINIA – Ma siur vigile lu cume mai le capità che?
VIGILE – Ma me su che par n’atra roba.
GEPE – Sl’è par li galini chi gh’a rubà a Villani la smana pasada me a centri gninte.
ROSA – (Girandosi) Ecu parchè in dal puler a gh’om dies galini da po, na möcia d’ov.
(E si infila con i piedi nella mastella usata prima da Virginia).
VIGILE – No me su gni parchè sicome lè tri ani cha paghè mia li tasi in sli imundisi, vè sta mandà diversi avis, ma i mai rispost.
GEPE – La tasa in sli imundisi? Ma quala tasa in sli imondisi, ma al varda che da ch’la ca che va föra gnanca n’aula.
VIGILE – La lege la dis che in base a la metradura ad la ca bisogna pagà li tasi in sli imundisi. E al Cumun, cumpres li multi, a ghi da pagà 120 mela franc.
VIRGINIA – GEPE – (Insieme). Cosa!!!
GEPE – Ma parchè gh’om ad pagà ch’la tasa le che nuatar a dli imundisi am foma mia.
VIGILE – Ma cuma fev a mia fa imundisi?
VIRGINIA – Ma nuatar a bütom via gnint, e sl’è al casu al butöm in sla masa.
GEPE – Se in sla masa.
VIGILE – Ma vardè ch’as pöl mia, oma mes anca al casunet in sla strada, a pruposit lu mia vest.
GEPE – Ma cosa? Ch’al mester cha gh’era pena föra dal stradel?
VIGILE – Se.
GEPE – Ma me lu vest le cha la druvava nisun e alura lu tolt sö.
VIGILE – E induva lal mes?
GEPE – Al drovi in dla stala par purtà föra al ledam. A l’è talment comud, cun li su rödi.
VIGILE – Ma cusa al fat! Quel al l’è al casunet a dli imundisi da pruprietà dal Cumun! (Bisogna alura cha faga anca presente l’appropriazione indebita)
GEPE – Ben ma me Al rimeti šo induva l’era.
VIGILE – Va ben, comunque a gh’è ch’al debit che da saldà, ades, av lasi n’atra smana da temp e sa paghè mia purtrop a gh’om da fa Al pignurament, cioè Al sequestro amministrativo dei beni.
GEPE – Cosa?
VIGILE – Sequestro amministrativo dei beni.
GEPE – (Rimanendo un po a pensare) Virginia va a tö al vucabulari.
VIRGINIA – (Avviandosi per andare a prendere il vocabolario, poi si ferma improvvisamente). Ma Gepe nuatar a gh’om mia al vucabulari.
VIGILE – Ma gh’è mia ad bisogn, in pratica sares che al cumun av sequestra i vostar ben par al valur dli tasi cha ghi da pagà.
GEPE – Ma chesta lè bela.
VIGILE – La lege la dis acse.
GEPE – E dai cun la lege, che am par tra l’altru ch’la sia na lege dal menga, e a vaghi mia
pusè avanti.
VIGILE – Am dispias, ma me savria mia cusa fag, me bisogna cha faga al me mester, vardè da metav in regula. A svedom la smana quen, chestu a val lasi. (Consegnando un foglio) At seta savì cuša a ghi da pagà, arvedas. (Entrambi lo salutano, e il vigile esce)
GEPE – Sentvint carti da mela? Tola vè! (Con gesto eloquente)
VIRGINIA – Ma sa pagom mia as porta via a dla roba.
GEPE – Ma cusa vöt chi’s porta via.
SCENA 4
Gepe – Virginia - Rosa a seguire Giulia e Dino
GEPE – Vè Rosa sta mia fa finta ad grinte varda chè gni al vigil e la det cha gh’om da pagà
li tasi in sla spasadura .
ROSA – E alura? Ma cusa centri me cun li spasaduri, chesta lè ca tua.
VIRGINIA – Ben ma al spurc th’al fe anca te cara.
ROSA – Ma qual spurc, ma varda che robi, anca chesta ades, incö pensavi da esar dventada siura, inveci am töca tirà föra di besi. (Vedendo poi dalla finestra Giulia) Ohh varda chi gh’è, me ch’a le sla vedi gnanca. (Ed esce mentre picchiano alla porta)
GEPE – (Aprendo la porta). Gh’è la nostra amiga.
VIRGINIA – Ma ciau Giulia as fa pran piaser vedat.
GIULIA – Ciao, ma grasie, pensavi mia che av fes at se piaser cha sia gni a catav, parchè pasavi casualmente par la strada, e u vest vegnar föra al vigil, e u pensà sarà mia suces quèl?
GEPE – Ma no gninte, ma induv’èl al Dino?
GIULIA – Al Dino a lu lasà a cha a lavà la machina, e gh’u det da lavala ben che sinò dopu al fa i cunt cun me. (Mentre dice questo Dino entra lentamente senza che nessuno lo veda, e sentito quello che dice la moglie si gira estrae dalla tasca una spugna e ritorna mogio mogio sui suoi passi)
GIULIA – Putost vardè cha su mia gnida a curiusà nè.
VIRGINIA – No, quel no.
GIULIA – Parchè su che al vigil le dre girà in dli casi induva i paga mia li tasi par l’imundisi.
GEPE – Dabun!? Ma pensa.
GIULIA – Se se am la det Dino parchè gh’è dla gent cha paga mia ch’li tasi le.
VIRGINIA – Che robi.
GEPE – Che bröt mond.
GIULIA – Ma vuatar li tasi li paghè no?
GEPE – Ma par la miseria. (Guardando il foglio che ha in mano) Pensa che in iultim tri ani
om tirà föra 120 carti da mela!
VIRGINIA – Se l’è vera, 120 carti da mela cumpres li multi. (Attimo di imbarazzo perché Virginia si accorge di aver fatto una gaffe)
GIULIA – Ahh cumpres li multi! Ades u capì!
GEPE – Virginia a vaghi at sura a purtà šo ch’la roba che. (Indicando i soldi che tiene in tasca)
VIRGINIA – Va ben.
GIULIA – Ciao Gepe ciao, ades a vaghi anca me.
VIRGINIA – Certu, ades at sarè cuntenta.
GIULIA – Ma tu ša det che me a su mia gni che a curiusà, stè putost atenti che sa paghè mia li tasi iv fa al sequestro amm . . . (Viene interrotta da Virginia)
VIRGINIA – Amministrativo dei beni.
GIULIA – Ahh, ma alura th’al sè, se ma vuatar a ghi mia da vig paura par i ben cha ghi. (Ride).
VIRGINIA – Sculta Giulia ades cha tè sudisfat la tu curiosità a gh’èt mia d’andà via che me
gavres anca d’andà a fa di mester?
GIULIA – Ohhh ma certu, cha pos andà via, figurat a vöi mia gnanca disturbav.
SCENA 5
Giulia – Virginia – Renata - Giovanni
(Entra in scena Giovanni con la fidanzata Renata portata li per presentarla ai genitori)
GIOVANNI – Ve dentar.
RENATA – Permesso.
GIOVANNI – Mama su gni cun la mè murusa, at seta av la presenti.
VIRGINIA – Ma che surpresa. (Togliendosi il grembiule) A pudevat mia avišas prema, ma la vegna dentar la s’acomuda. (Intanto Giulia guarda con curiosità Renata)
GIOVANNI – Chesta lè me madar.
RENATA – Piacere. (Si danno la mano)
VIRGINIA – Piacere, piacere, ma las senta, ades a vaghi a ciamà al mè om.
RENATA – Grasie. (Renata e Giovanni si siedono mentre Giulia si avvicina a Virginia)
GIULIA – Vè Virginia èt vest cuma l’è mesa cale? Par me lè na hippy.
VIRGINIA – Ma no lè mia nà hippy la det chl’as ciama Renata. (Esce per chiamare il marito, mentre Giulia si avvicina ai due fidanzati)
GIOVANNI – Ah questa l’è la nostra amiga Giulia. (Si danno la mano)
RENATA – Piacere.
GIULIA – (Rivolgendosi ai due fidanzati) Alura pütei me av faghi tanti auguri.
GIOVANNI - Giulia.
RENATA – Grasie.
GIULIA – Ma me am par da cunosla ch’la pütèla che, èla da cli bandi che?
RENATA – Se, a staghi in paes, a su la fiöla dal sutradur.
GIULIA – Ahh, la fiöla dal sutradur, al Mariulino.
RENATA – Se. (Entrano Gepe e Virginia)
SCENA 6
Renata – Giovanni – Giulia – Gepe - Virginia - Giulia
GEPE – Buongiorno, ben ma Giovanni pudevat mia disal ch’at gnevi cun la murusa, piacere. (Si danno la mano)
GIULIA – Ben me gent av salöti, as vedom. (Alzandosi sta per uscire, tutti la salutano).
VIRGINIA – A völla na chicarina da cafè? (Giulia che sta per uscire pensa che il caffè lo offrano a lei)
GIULIA – Se grasie. (Ritornando sui suoi passi)
VIRGINIA – Va cu tu mia dmandà a te ve.
GIULIA – Ahh am pareva na roba an po strana. (Esce)
VIRGINIA – Alura a gh’al prepari?
RENATA – Se grasie.
VIRGINIA – A vaghi a metal sö subit. (Esce)
GEPE – La sa scusarà, parchè nuatar, a gh’om na ca semplice sensa tanti cumudità.
RENATA – Ah ma as preocupa mia tant me in ch’la ca che ag vegni mia sta ad sicur.
GIOVANNI – La Renata la völ di che se an de a ghesum da spusàs andom a sta par nostar cunt.
GEPE – Ma certu ma vuatar a farì quel cha gnì voia, d’altronde si amö tant šuvan cha gnì dal temp prema da spusav.
RENATA – L’è vera, e po sa fos par me padar lu al vures cha stes in ca.
GEPE – Su padar? Ah pruposit ogni tant am vegn an dulur che a la schena, cusa pudrial esar?
RENATA – Ah, me al savres propria mia, al vaga dal dutur.
GEPE – Apunto dal dutur, lè quel cha pensavi, gavria propria bisogn d’andag. Ma sala cusèl cha vaghi mia dal dutur?
GIOVANNI – Ma pupà cuša vèt a tirà man, cuša vöt cha gh’interesa a le.
RENATA – Ma l’è listes.
GEPE – Insoma as fa par parlà, e cha vag mia dal dutur lè dal 60 quant u fat la pendicite.
RENATA – Però.
GEPE – Al fat a lè che sa vaghi dal dutur, dopu al t’urdina li medsini, e li medsini a gh’è da pagali.
RENATA – D’altronde sa’s völ guarì.
GEPE – Ma quanti besi ch’ag völ cara la mè pütèla, però su che al dutur al gh’ha anca tanti medsini, di campiun in dl’ambulatori.
GIOVANNI – Eh alura?
RENATA – Cusa völal di?
GEPE – A voi di che se magari al dutur am ia pases a gratis . . . ahhhh? (Guardando Renata).
RENATA – Ahh sa fös par me al pöl dagan fin ch’al völ.
GEPE – Se! Brava! Sèt Giovanni che la tu murusa l’am pias, acseta sa gh’avrom bisogn dal dutur ach sarà gnint da spendar, e l’è mia poc.
GIOVANNI – E cusa centra la mè murusa?
GEPE – Certu ch’la centra no, quand a gh’avrom ad bisogn andom da su padar e lu as met a post.
RENATA – Certu cav met a post, e par sempar.
GEPE – Se, èt vest Giovanni?
GIOVANNI – Varda pupà chl’è mei che da su padar th’ag vaga al pusè tardi pusibul.
GEPE – Ohhh, ades andà da su padar, al sarà mia andà a la mort.
RENATA – Propria, sal riva da me padar a völ di cha gh’è pö gnint da fa.
GEPE – Come gh’è pö gnint da fa, ma sa vag dal dutur am guarirà no, e a gratis par šunta.
RENATA – Ma mè padar l’è mia an dutur.
GIOVANNI – Varda pupà che su padar al fa al sutradur! (Mimando di scavare con la vanga)
GEPE – Cosaa!!! Al sutradur!?
RENATA – Se me padar al fa al sutradur, Mariulino, la cunosal mia?
GEPE – Ma Dio al Mariolino!!! Ma nooo!!! Al sutradur? Ma se me i meva det chl’era an dutur. (Entra Virginia).
VIRGINIA – Ecu al cafè, ma Diu signurina gh’om pran piašer che nostar fiol al sia murus cun la fiöla dal dutur.
GEPE – Ma quala fiöla dal dutur, l’è la fiöla dal sutradur!
VIRGINIA – Ma chi?
GEPE – Ma la muruša ad tu fiöl ve!
VIRGINIA – La fiöla dal sutradur?
GIOVANNI – Parchè mama cusa gh’è sl’è la fiola dal sutradur? Cambia quèl?
GEPE – Cambia, cambia, ecome sla cambia . . . cusa disevla le signurina dla nostra ca?
RENATA – Cusa disevi? Scusè né ma u det che chesta par me l’è na ca dal chècu dü.
GEPE – Alura l’am faga al piaser da sta a ca sua, che me che lu mia ciamada. (Esce)
GIOVANNI – Ma pupà! Cusa dit insoma! (Alzandosi)
RENATA – Ahh ma me a vegni anca pö. (Si alza arrabbiata)
GIOVANNI – Scusa Renata par me padar.
VIRGINIA – Ahh lu al fa prest a saltà via.
RENATA – Fa mia gnint, ades me a vaghi.
GIOVANNI – Ma no dai sta che, sta mia scultà quel cha dis me padar..
VIRGINIA – Ma signurina la gh’ha mö da bevar al cafè.
RENATA – Lal beva le! (Esce)
GIOVANNI – Speta ch’at cumpagni. (Uscendo insieme alla fidanzata)
VIRGINIA – Alura al bevarò me (Prende la tazzinia e beve mentre rientra in scena Gepe)
GEPE – Ma va che tacadi vè, ontia mia fat ben a digh atsé?
VIRGINIA – Lè sempar la muruša da Giovanni, sl’è mia la fiöla dal dutur pasiensa, al masim th’at farè fa al scunt quant at sutrarà. (Ride)
GEPE – Alura prova mörar prema te, che dopu al scunt a gh’al dmandi me!
FINE SECONDO ATTO
* * *
TERZO ATTO
Scena 1
Virginia a seguire Rosa
(Virginia è seduta a tavola che gioca da sola a briscola alzandosi e spostandosi di
volta in volta per giocare)
VIRGINIA - Su mia buna da vedar na briscola, e ades cusa faghi? To šöghi chesta. (Posa le carte e si sposta sedendosi dall’altra parte prendendo in mano le altre carte)
VIRGINIA – Brava furba, set mia cha gh’è šö l’as? Varda che bèla strusada! (Prende su la carta e rigioca)
VIRGINIA – Ohh varda cusa u catà che ades, a faghi atsé. (Mette giù la carta poi si alza e si mette nell’altra posizione prendendo un’altra carta)
VIRGINIA – A gh’è gnint da fa a vedi gnint, valà ch’at ghè an bèl cul. (Gioca una carta poi si porta dall’altra parte)
VIRGINIA – Varda cha bisogna esar anca bun, atar che cul, bisogna anca pensà cusà sugà. (In questo momento entra Rosa con due vasi da notte tra le mani, con la sua andatura traballante, due o tre passi avanti e uno indietro)
ROSA – Me a parlarò cun li vachi, ma te cat šoghi a briscola saltando da na banda e da chl’atra.
VIRGINIA – Ben cusa gh’è? Almen che ogni tant a posa šugà a carti.
ROSA – Sl’è par quel, a gh’era anca da vudà iurinai.
VIRGINIA – Ma al su che ad solit th’al fè te.
ROSA - Se ma s’at gh’esi da fal te na qual volta, inveci da šugà a carti, at fosi buna almen.
VIRGINIA – Certu cha su buna, u gnamò pers na partida, e varda da metar par tèra chi’urinai le.
ROSA – No la roba buna la va che in sla tavula. (Appoggiando i vasi da notte sul tavolo e sedendosi) Ma sèt ch’at sé furba,va che quand at vinsi mia d’adsà at vinsi d’adlà, te at sé
cume ch’la manduluna ad me sia Marta, pace a l’anima sua.
VIRGINIA – Varda chl’è gnamò morta.
ROSA – Ah se l’è vera! Comunque quand la gneva a disnà da nuatar a gh’evum sempar da parcià an post dapö ad banda a le parchè le la diševa che at seta agh pareva da vegnar a disnà insiem al su om.
VIRGINIA – Lu bèla sentida ch’la fola le.
ROSA – Ma lè mia na fola, pensa che a gh’evum da servar in dal piat cume sag fös an qualdun, e quand l’eva fnì da magna in dal su piat, la sa spustava e la fava föra anca chl’atar piat, e atseta fin al cafè.
VIRGINIA – Alura la beveva anca du cafè.
ROSA – No l’am beveva uno parchè al su om al beveva mia al cafè, però la cucava tri grapin, uno par le e du par al su om! (Rosa nel frattempo sta per uscire)
VIRGINIA – Varda induva at vè valà ch’at faga mia cuma la smana pasada. (Rosa è gia sulla porta che sta per uscire si gira per rispondere)
ROSA – Parchè cusa ontia fat la smana pasada? . . . ohhhhhh . . . (Rosa in questo momento inciampa sulla porta e cade fuori dalla porta rovesciando i vasi da notte)
VIRGINIA – Le, lè mia cascada amö! (Accorrendo) Ma varda cusa th’è fat sö!
ROSA – Ahh su sgarbusada.
VIRGINIA – Ma che macel! Ma vardè che robi!
SCENA 2
Rosa - Virginia a seguire Gepe e Giovanni
GEPE – (Entra Gepe dalla porta interna mangiando un pezzo di pane) Cusa suced insoma?
VIRGINIA – Tu surèla lè cascada n’atra völta e n’atra völta la sbaltà iurinai. (Rosa che nel frattempo si è rialzata aiutata da Virginia rientra in scena)
ROSA – Ma varda cuma su cunsada.
GEPE – Va a lavat subit vè Rosa cha ta spoši mia poch.
VIRGINIA – Se valà agh pensi me che a pulì.
ROSA – Se l’è mei, varda che. (Esce mentre Virginia inizia a pulire)
GEPE – Meno male chl’è andada a lavas, chl’atra volta mesa cuma l’era, la sé tolta sö e l’è andada al marcà. Intant ch’la caminava la fava la scia, an spusur in sal mercà, tant chi ma dmandà: “Ma tu surela at iötla in dla stala u gh’èt da sparà l’acqua par lavas”. (Si avvicina al secchio dell’acqua, e con il mestolo beve poi esce di casa. Poco dopo mentre Virginia è sempre intenta a pulire l’ingresso entra in scena Giovanni in mutande)
GIOVANNI – Mama! Mama!
VIRGINIA – (Entrando in scena con un secchio i mano) Ohh, ma cusa fèt in mudandi?
GIOVANNI – Ma induv’è li braghi?
VIRGINIA – Ma Diu a gh’u amò da stirali.
GIOVANNI – Ma scultum as pöl al de d’incö vig sul an pèr ad braghi?! Varda mama che me avanti atse agh vaghi pö, u parlà anca cun la mè murusa e u decis cha vaghi föra ad ca insiem a le.
VIRGINIA – (Rimane sorpresa) Cosa?? At vè sta via!! Insiem a le! E sensa spušat! Ma sét mat!
GIOVANNI – No su mia mat! Parchè al pupà lè talmente piöch ch’as pöl mia vig du per da braghi, no ma schersat a sa mai ch’andoma in miseria, ma varda che me su mia pö an pütin!
VIRGINIA – Ma no dai Giovanni sta mia parlà atse, ades a vaghi subit a stirat li braghi.
GIOVANNI – Va pör, me tant u bèla decis.
VIRGINIA – Ma sta mia Giovanni, ma cusa diral la gent, andà a vivar insiem a na dona sensa spušas. (Quasi piangente)
GIOVANNI – Mama saresum mia i prem, dai va a stiram li braghi par piaser.
VIRGINIA – A vaghi, a fag a la svelta (Mentre sta per uscire entra in casa Gepe)
SCENA 3
Gepe - Virginia e Giovanni
VIRGINIA – (Correndo verso Gepe). Gepe! Gepe! Giovanni! Giovanni al vol! . . . . . Giovanni al völ . . . (Gepe che non capisce quello che sta dicendo Virginia perché lo dice piangendo)
GEPE – Ma cusa gh’èt? A gontia da ciamà al dutur?
VIRGINIA – No. . . Giovanni al . . . al völ Giovanni . . .
GIOVANNI – La mama la völ dit che me a vag a sta föra ad ca, cun la me murusa.
GEPE – Alura a gh’u da ciamà al dutur dabun!
GIOVANNI – Varda pupà cha gh’u vintidu ani, e pudrò fa quel ch’ag nu voia.
GEPE – Vintidu ani? Me a la tu età a ghevi amo al pisòt al sul.
VIRGINIA – No Gepe at ghevi mia al pisòt al sul.
GEPE – Ben, as fa par di.
GIOVANNI - Va se me a gh’u da cuntinuà a sta che! I me amig im toš in gir, su stof da fa na vita dal gènar, ma prova a vardà li ca da chiatar sa iè cume la nostra.
GEPE – Ma che ca vuresat? Mal dit? Cusa manca in ch’la ca che cha si sempar dre a lamentav.
GIOVANNI – Varda pupà, urmai lè na fola vecia, e ad discussiun a voi pö fan, me a vag föra ad ca e som bèla a post!
GEPE – Te inveci ta stè che!
GIOVANNI – Me su magiurenne e a fag quel ch’ag nu voia!
GEPE – Vè! Va ch’at dag do gasi cun öna at fag dventà minurenne! E cun chl’atra at fag dventà furb!
GIOVANNI – Ma se anca quela ades!
VIRGINIA – Ve via dai cha ta stiri li braghi. (Prendendolo per un braccio lo porta nell’altra stanza)
GIOVANNI – Lè mei valà!
GEPE – (Rimasto solo) Chesta l’è bela, ades dal det al fat as va föra d’incà, atseta cume sa fos na roba normale. E gh’è gnanca rispet par i genitur, s’es det na roba atse a me padar am serava sö in dal pursil par na smana!
SCENA 4
Gepe - Rosa a seguire Giulia e Dino
ROSA – (Entrando). Vè Gepe.
GEPE – Cusa gh’èt a vöt andà föra ad ca anca te?
ROSA – No, va che se Giovanni al va a sta via, in dla su camara agh vaghi sta me.
GEPE – E parchè?
ROSA – Come parchè, su stöfa da dormar in dla stala!
GEPE – Ma s’at cambi al let töti li seri, e po a gh’et mia na bèla cumpagnia.
ROSA – Ma vag te na qual volta a dormar in dla stala bèlu.
GEPE – Sl’è par quel, in dla stala agh su töt al de. (Bussano alla porta)
GEPE – Avanti!
GIULIA – Permesso, a pos vegnar dentar?
GEPE – Ve dentar, ve dentar.
ROSA – Ohhh ma va chi gh’è, ultimament a gni da spes a ca nostra né?
GIULIA – Ma nuatar as pias a vegnav a catà.
GEPE – Ma induvel Dino?
GIULIA – Ma che lè. (Guardandosi dietro) Ma induvel? (Va a guardare sulla porta) Ma
cusa fèt le, ve dentar!
DINO – Ehh se . . . ei mia sentì . . .
GIULIA – E vardè cusa vom purtà (Estraendo dalla borsetta un macinino da caffè). Av piasal?
GEPE – An mašnin da cafè.
GIULIA – Sicome me al cafè al töghi bèla masnà, alura su mia cuša faman, s’al v’interesa.
GEPE – Se ma gh’è da pagal?
GIULIA – Ma no.
GEPE – Ma alura da pör che. (Prendendoglielo dalle mani) Me al bini, anca te Dino s’at gh’è quel ch’at drovi mia pö.
DINO – Quel cha drovi mia po . . . (Guardando la moglie)
GIULIA – E parchè am vardat me?
ROSA – Quela Dino la pöl sta a ca sua, e ades a vaghi a parciam par fa patini, né Gepe!
GEPE – Ma lasa le Rosa par piaser. (Rosa esce)
GIULIA – Ma ghi da fa patini!?
GEPE – Ma che patini, scultat mè surèla te.
GIULIA – Parchè u savì che Giovanni al völ andà sta par su cunt.
GEPE – Ma al sèt bela? Ma te at sé mèi dal gasetin padan, ma che gazetin pütei, notisi freschi töti i minù. (Bussano alla porta)
SCENA 5
Gepe – Giulia – Dino - Renata a seguire Giovanni
GEPE – Avanti, dentar. (Avvicinandosi alla porta per aprirla)
RENATA – Permesso, buongiorno.
GIULIA – Buongiorno signurina.
GEPE – Ma buongiorno, ma che surpresa, cume mai che da nuatar?
RENATA – As da al casu che che gh’ha staga al mè murus.
GIULIA – Ancor par poch né signurina?
GEPE – Ma tasi te!
RENATA – La gh’ha rašun la siura, parchè prest me e Giovanni androm a sta insiem.
GIULIA – E’t sentì Dino i va sta insiem, sensa spušas!
DINO - . . . Cosa? . . .
GEPE – Ma chi la det, me fiöl bisogna ch’al sia propria rimbambì.
RENATA – Su gnida anca par dig che a Giuvanni cunsiderando ch’al va föra ad ca bisogna ch’ag daga la part di besi cha gh’ha spèta.
GIULIA – Giosta, né Dino?
DINO – Ahhh ?
GEPE – Cusèl?! Ma varda la mè ca lag pias mia, ma i mè bèsi se. Le cara la mè signurina di me bèsi l’an cöca mia! Gnanca an tulin!
RENATA – Starom a vedar. (Entra Giovanni)
GIOVANNI – Ciao.
RENATA – Ciao.
GIOVANNI – Cusa gh’è da sbraià pupà cun la Renata?
GEPE – La tu muruša la dis che sicome ad vè föra ad ca , me duvres dat di besi, a parte al fat che prema a gh’avresum da fa na bèla ciciarada, ma me di besi sta sicur ch’an tiri mia föra.
GIOVANNI – Ades pupà a gh’om ad la gent in ca sares mei che certi discussiun li gh’esum fa fa n’atar mument.
GIULIA – No ma parlè pöri, nuatar as pias a sentar ch’li discussiun che, né Dino?
DINO – Se . . . as pias, ohhh, ecome. . .
GEPE – Te pusè che che atar at pias a curiusà, quand’èl cha t’impararè a fa i tu afari.
GIULIA – Mahhh . . . èt sentì Dino cuša al ma det?
DINO – No me u mia sentì.
RENATA – Andom valà.
GIOVANNI – Se andoma, pupà an riparlarom né.
GEPE – Parloman pöri, ma tant at sé cuma la pensi.
GIULIA – Ma Gepe iè šuvan bisogna iutai.
GEPE – Tu ša det da fat i tu afari!
GIULIA – Ma che maneri, èt sentì Dino?
DINO – Ahh?
GIOVANNI – Andom.
RENATA – Se, arvedas.
GIULIA – Arvedas signurina, salöta Dino.
DINO – Arvedas. (I due fidanzati escono Gepe con le mani in tasca va su e giù per la stanza alcune volte mentre Dino e Giulia lo seguono con lo sguardo)
DINO – Scusa Gepe . . . podat fermat sinò am gira la testa . . .
GEPE – Ohhhh!!! Va che chesta lè ca mia! Pudrò fa quel ch’ag nu voia! (Riprende a camminare nella stanza)
DINO – Se ma a me am gira la testa . . .
GEPE – Sa’t gira la testa at vè a ca tua. Che a ta mia ciamà nisun.
DINO – Ma lè me muier ch’la völ sempar vegnar che.
GIULIA – Taši!
SCENA 6
Gepe – Giulia – Dino - Virginia a seguire il vigile
VIRGINIA – (Entra Virginia) Sempar dre a sbraià nè Gepe.
GIULIA – (Alzandosi) Vè Virginia sèt cusè suces? E’gni che la muruša da tu fiöl ch’la det che a Giovanni sicome al va föra ad ca bisogna ch’ag dèga di besi, e Gepe al vö mia daghi, alura iè andà via, però ia det che la discussiun lè mia fnida. E dopu sicome Dino al gh’ha fat n’uservasiun al gh’ha det d’andà a ca sua né Dino?
DINO – Ahhhh . . .?
GEPE – At garè sé ades cha tè fat töta la cronaca, a vöt da bevar?
GIULIA – Se grasie, bevat anca te Dino?
DINO – Se, me gni na se a forsa d’asculta, però me am pias al vin bianc.
GEPE – Scultà Virginia chesti ei tu amic?
VIRGINIA – Mè amic? (Picchiano alla porta).
GEPE – (Avvicinandosi alla porta per aprire). E ades chi gh’è, avanti.
VIGILE – (Entrando). Buongiorno. (Tutti lo salutano)
GIULIA – E’t vest Dino a gh’è al vigil.
VIGILE – U vest ch’la rimes al casunet in strada.
GEPE – Al vest, ades soma a post.
VIGILE – Ehh no, cume a gh’evi det . . . ma a pös parlà?
GIULIA – Se se al parla pör, né Dino?
DINO – Se . . . ma ch’ièl cha gh’ha ad parlà?
VIRGINIA – Al diga pör tant lè listes.
VIGILE – Alura sevi dre di che sicome i mia pagà la tasa in si rifiuti bisogna cha foma al pignoramento.
GIULIA – Sequestro amministrativo dei beni.
GEPE – Ma gh’u ša det che nuatar a gh’om mia bisogn, parchè gh’om ad pagà na tasa in sna roba cha seruv mia.
VIGILE – Ma gh’u anca ša det che la legge lè uguale par töti, quindi ades bisogna ch’agh purtoma via dla roba par an valur ad senvint mela franc.
GIULIA – Cumpres li multi.
VIGILE – Cumpres li multi, ma le siura cuma fala a savil?
GEPE – Calè la sa töt, anca quanti volti a vaghi a pisà in na giurnada.
GIULIA – Quatar volti al de, do volti in dal cesu, na volta in campagna e na volta in dl’urinal.
GEPE – Al vest.
VIGILE – U vest, ades però bisogna cha varda cusa purtagh via.
VIRGINIA – Ma quala roba as portal via.
VIGILE - Ma pudria esar la televisiun.
GIULIA – Ah ma i gh’la mia!
GEPE – Ma tasi te, su bun anca me da rispondar! Eh no a gh’lom mia. VIGILE – Alura la lavatrice.
GIULIA – Ma gnanca quela i gh’la mia.
GEPE – Ma sèt buna ad tasar, la lavatrice a gh’lom mia.
VIGILE – Al frigurifero?
GIULIA – Ma figuromas si gh’ha al frigorifero, ma i gh’la mia.
GEPE – Te ch’at vö tant parlà, al frigo inveci a gh’lom!
GIULIA – Come a gli! Mahh . . . al sevi mia! Al sevat te Dino?
DINO – Ahhh? Cosa?
GIULIA – Ma al frigo! Al sevat chi gh’l’eva?
DINO – Mahhh . . . mahh . . .
GIULIA – Maahh!! Mahhh!!! At sé sul bun da di quel!!!
GEPE – E’t vest cara la mè Giulia te ch’at pensavi da savì töt, questo th’al sevi mia, e ades a vaghi a töl. (Esce)
GIULIA – (Agitata) Virginia ma ta mè mai det cha tevi tolt al frigurifero.
VIRGINIA – Mahhh . . . mahhh . . .
GIULIA – Ohhhh èt ciapa la malatia dal Dino anca te.
VIGILE – Alura induvèl sta frigurifero? (Entra Gepe con una “Muscarola” in mano)
GEPE – E’cu al nostar frigurifero! (Tutti sono sorpresi e Giulia ride).
GIULIA – Ma ch’alé l’è la muscarola! (Ride rivolta a Dino). Ma redi Dino.
DINO – Ahhhhh ahhhhhahha haaahh (Anche lui ride)
VIRGINIA – Ma cusa sèt andà a catà föra Gepe?
GEPE – Al vigil al völ al frigurifero, chestu l’è al nostar frigurifero, varda a gh’è anca dentar an tuchèl da furmain verd.
VIGILE – No ch’al le a sla pöl tegnar, turò sö quel datar.
VIRGINIA – Ma nuatar a gh’om gnint, gh’om la tavula, li scragni, na vedrina . . . (Interrotta da Giulia).
GIULIA – Ma ghi mia la radio?
VIGILE – Ecu la radio la va ben.
GEPE – No la radio no!
VIRGINIA – E te cusa vèt a di.
VIGILE – Insoma siur Gepe quel a gh’u da purtà via, a meno che decidiga da pagà.
GEPE – Ma me a pensi propria mia ad pagà.
VIRGINIA – Quanti ei ad precis cha gh’om da pagà.
VIGILE – Iè 120 mela franc.
GIULIA – Cumpres li multi.
VIGILE – Cumpres li multi.
VIRGINIA – E sa pagoma Gepe, dopu som mia föra da töt.
GEPE – S’an parla gnanca.
VIRGINIA – D’altronde prema o poi bisogna ch’as metoma in regula, e pensi ch’al sia anca giöst.
GEPE – Se in regula.
VIGILE – Acseta foma sensa fa al sequestro.
GEPE – Va ben, a pagarom, cušei? 120 mela franc?
VIGILE – Se, 120 mela franc. (Gepe entra nell’altra stanza per andare a prendere i soldi)
GIULIA – Cumpres li multi.
VIGILE – Ohh brau acseta, a canceloma töt e anca vuatar a si in regula.
GIULIA – Al gh’ha pran rašun siur vigile quand a sé in regula sa sta anca mei, in pace cun al cör, nuatar al varda guai a mia esar in regula né Dino?
DINO – Ehhh ?
VIGILE – Ahh vulevi dmandav sl’era vostra ch’la 127 cha gh’è le föra?
GIULIA – Certu ch’l’è nostra siur vigile, al vest cuma lè bela löstra, al la lavada al mè Dino.
VIGILE – Me u vest sul ch’ag manca al bol, cume mai i mia fat al bol?
VIRGINIA – Ahhh ma gh’èt mia al bol Giulia?
GIULIA – Come!? Dino ma al bol a dla machina?
DINO – Al, al bol ?
VIGILE – Al bol da circulasiun, quel ch’as met in sal vedar.
GIULIA – Se, induva lèt mes?
DINO – Ma me, ma me lu incülà in sla patente.
VIGILE – Ma no quel al va mes föra, ch’as veda, tacà taga al vedar.
GIULIA – Ma cusa èt fat Dino?
DINO – Ecu parchè u tribulà at se tant par fal sta in sla patente.
VIGILE – Alura par piaser ades al la tira föra e am la faga vedar.
DINO – (Titubante) Mahh . . . parchè ? (Rivolgendosi alla moglie) Ma a gontia ad tiral föra?
GIULIA – Certu ch’at gh’è ad tiral föra.
VIGILE – A gh’u da vedar sl’è valid no?
DINO – Mahhh a lè valid, ecome sl’è valid né Giulia?
GIULIA – Ma cusa vöt cha sapia me, ch’lu mai vest.
DINO – Ma come at lè mai vest, th’at ricordat mia ch’at th’lu fat vedar in vias da nosi.
GIULIA – Ma cusa sèt dre di insoma al bol dla machina me lu mai vest.
DINO – Ahhh al bol. (Mettendo mano al portafoglio per dare la patente al vigile)
DINO – Ecu la patente (Porgendola al vigile)
VIGILE – Alura vardom, ma va che mester töti i boi tacà in sla patente, val che, chestu bisogna metal in sal vedar.
DINO – E dopu siur vigile s’al vula via?
VIGILE – Ma in sal vedar dentar dla machina no! (Ridandogli la patente)
DINO – Ahh, va ben. (Rientra Gepe)
GEPE – Ecu i besi, 120 mela franc. (Porgendoli al vigile)
VIGILE – Grasie.
GEPE – Ades soma a post.
VIRGINIA – Meno male.
VIGILE – Alura chestu a val lasi. (Porgendo un foglio a Gepe). Ades a pos andà, av salöt.
(Tutti lo salutano e il vigile esce)
GEPE – Ma che sügada ad purtafoi, anca li spasaduri a gh’è da pagà.
VIRGINIA – Gepe però lè giosta che la roba da butà via i la meta in di post fat aposta, parchè a esar sincer anca l’an pasà d’adrè dal puler tè sutrà dla roba ch’at sevi mia induva metar.
GEPE – Ohh ma cusa vöt cha sia.
GIULIA – Vè me ogni tant a fag an bel saclin e andoma a butal in di fos, né Dino?
DINO – See . . .
VIRGINIA – Ma varda che brau cha si, cale lè na roba che propria su mia buna da sufrì, butà la roba in gir adsé.
GIULIA – Ohh ma cusa gh’è da mal?
VIRGINIA – L’è sul questiun da bun senso.
DINO – (Alzandosi) La gh’a rašun la Virginia, at lu det anca me tanti volti! E te at vö mai scultam, parchè . . .
GIULIA – (Alzandosi anche lei con fare minaccioso verso Dino che mesto si risiede) Tasi te! Tu mia dmandà gninte! Ansi ades andom via!
DINO – Subit? Ades cha cominciavi a parlà.
GIULIA – Se, a menu che a gabia mia da vegnar an qualdun. (Guardando Gepe e Virginia)
VIRGINIA – Ogni chi gabia da vegnar me a sentar li tu stupidadi a gh’ha stag mia, quindi at pö andà! (Entra nell’altra stanza)
GIULIA – Gepe! Ma èt sentì cusa la ma det tu muier?
GEPE – Ahhh che muier cha gh’ö, che muier . . . (Anche lui va nell’altra stanza)
GIULIA – Ma Gepe!
GEPE – Che muier cha gh’o, che muier . . .
GIULIA – Dino èt sentì cusa la ma det la Virginia?
DINO – No . . . u mi sentì.
GIULIA – I sa lasà che cume du cucù.
DINO – Alura andoma a ca?
GIULIA – No! Giosta par quel me a staghi che e am movi mia! (I due immobili rimangono seduti e immobili nella stanza)
SCENA 7
Giulia – Dino - Rosa a seguire Virginia
DINO – Mahh . . . ?
GIULIA – Tasi! E sta ferum! (Entra Rosa con uno spolverino iniziando a spolverare nella stanza, poi vede Dino e Giulia fermi e immobili e dopo averli guardati bene si porta sulla porta interna chiamando Virginia)
ROSA – Virginia!
VIRGINIA – Ohhh? (Fuori scena)
ROSA – Ma ta me mia det cha tè tolt du supramobiL nov.
VIRGINIA – Cus’èl ? (Entrando in scena)
ROSA – Ma che gh’è du supramobi nov.
VIRGINIA – Ah chilé, at dirò che cume supramobi im pias propria mia.
ROSA – Alura a fag sensa frigai šo?
VIRGINIA – No, no, dag pör na bèla frigada (Rientrando nell’altra stanza)
ROSA – Va ben. (Rosa inizia a spolverare i due che seduti e immobili sopportano la cosa)
ROSA – Varda chestu che facia da lucot, chestu s’al va a pescà an na ciapa poghi di pes gat. Varda chesta la par an general, agh manca sul li steletti.
ROSA – Le ades su cuntenta, che u bèla fnì. (Rosa esce e i due rimangono soli)
DINO – Giulia, ades chi sa pulì pudom andà a ca?
GIULIA – No stom che!
DINO – Ma me su bèla stöf, an pödi pö.
GIULIA – Sta ferum e tasi!
SCENA 8
Giulia –Dino - Giovanni a seguire Gepe Virginia Rosa e Rosa
GIOVANNI – (Entra in casa Giovanni). Ohhh sa si mö che? Pensè che intant che vuatar si sta che, me u fat in temp a lasam cun la mè murusa.
GIULIA – Dabun Giovanni!?
GIOVANNI – Se, propria.
GIULIA – Ma Diu, èt sentì Dino, èt vest com fat ben a restà che.
DINO – Alura ades andoma a ca?
GIULIA – Ades? Ma ta schersarè mia né! (Entrano Virginia e Gepe e contemporaneamente Giulia si alza)
GIULIA – Ben ades adrom, tant l’ultima nuvità l’om bèla sentida.
VIRGINIA – E cusa saresla l’ultima nuvità?
GIULIA – Che tu fiöl al sé lasà cun la muruša.
GEPE – Ma valà.
VIRGINIA – E parchè?
GIOVANNI – Ma parchè lè mei atse, pos mia lasà la mè casa, parchè l’era le la mè murusa ch’la vuleva ch’andes a sta via. Anca se chesta lè na ca dal chècu dü, lè sempar la me ca.
VIRGINIA – Ma che brau, èt sentì Giulia.
GIULIA – U sentì, u sentì.
GEPE – Alura varda giösta par quel incò a fag l’öv föra dal cavagn, at cumprarò l’automobile.
GIOVANNI – La macchina?! Grasie pupà! Finalmente!
GIULIA – Ohhh turì sicurament na machina usa.
GEPE – No cara la turò nova e anca pusè grosa ad la tu 127 marsa!
GIULIA – Ohhh chisà.
DINO – Andom ades Giulia?
GIULIA – Ma sé andom. (Anche Dino si alza)
GEPE – Alura ciau.
GIULIA – Ciau, as vedom.
VIRGINIA – Ohh ma anca sa svedom mia nuatar a stom ben listes.
GIULIA – Ahhh?
DINO – Andom Giulia scultum me, andom.
GIOVANNI – Ciau, ciau. (Giulia e Dino escono mentre Rosa entra dalla porta interna)
ROSA – Vè Gepe se a Giovanni th’ag tö la machina me a th’am tö l’Ape ch’al drovi d’andà al mercà.
VIRGINIA – E a me alura th’am tö la lavatrice.
GEPE – Va ben, certo cha tulöm anca la lavatrice, parchè d’ora in avanti a voi pö sentar nisun cha diga che chesta l’è na ca dal chècu dü! (Rientra lentamente Dino in scena con fare molto preoccupato con tutti che lo guardano non riuscendo a capire come mai sia ritornato indietro)
GEPE – Ma Dino sa’t sè amö che.
DINO – Su turnà indre parchè u pers al bol e alura u sentì töt quel cha tè det.
VIRGINIA – Ben e alura cuša gh’è?
DINO - Ma se ades a cumprè töt, e chesta lè mia pö na ca dal chècu dü, me muier,induva la porti?
ROSA . Vè Dino, scultum me, te at vè a la Feramenta Padana at tö na bèla cadena, at ciapi tu muier e ta gh’la lighi a taca na cavcela e . . .
DINO – (Interrompendola). E pu dopu la lighi in curt cume an cagnin!
ROSA – Se propria atsé.
DINO – Ma l’è vintot an ch’agh pensi da fa na roba acse, a gh’u bèla la cadena cha fat fin la rösna.
GEPE – Ma alura Dino parchè l’èt gnamo fat?
DINO – Parchè gh’u gnamö cata la cöcia ad la misura giösta par fagla sta dentar!
FINE